Αυτοσυναίσθημα ονομάζουμε το ευχάριστο ή δυσάρεστο συναίσθημα που έχουμε μέσα μας, το οποίο προκαλείται από τη γνώμη που έχουμε για την αξία ή την απαξία του εαυτού μας.
Τον εαυτό μας τον μαθαίνουμε όλοι μέσω των άλλων. Οι σημαντικότεροι «άλλοι» για το μικρό παιδί, είναι οι γονείς και οι δάσκαλοι. Επειδή όμως το παιδί είναι ανώριμο και δεν έχει κρίση, δέχεται τη γνώμη μας για το άτομό του χωρίς επεξεργασία και χωρίς αντίρρηση. Γι΄αυτό πρέπει να προσέχουμε ιδιαίτερα τους χαρακτηρισμούς που αποδίδουμε σε ένα παιδί, ακόμα κι όταν είμαστε θυμωμένοι. Αν για παράδειγμα το πούμε βλάκα, σχηματίζει μέσα του την πεποίθηση ότι είναι βλάκας, μιας και πιστεύει πως οι δικοί του «άλλοι» είναι αυθεντίες.
Υπάρχουν ορισμένες αρχές, στις οποίες μπορούμε να βασιστούμε ώστε να βελτιώσουμε και να ενισχύσουμε το αυτοσυναίσθημα των παιδιών μας, αλλά και γενικά των ανθρώπων που μας περιβάλλουν. Στο συγκεκριμένο άρθρο θα αναπτύξουμε το τι μπορούμε να κάνουμε ως γονείς για να γαλουχήσουμε στα παιδιά μας ένα θετικό αυτοσυναίσθημα:
Καταρχάς, οφείλουμε να αναγνωρίζουμε την προσπάθεια και τη βελτίωση αντί να απαιτούμε την επιτυχία και την τελειοποίηση. Η προσπάθεια μετράει και όχι τόσο πολύ το αποτέλεσμα. Μην ξεχνάμε να το συγχαίρουμε και να το ενθαρρύνουμε σε κάθε του βήμα ανεξάρτητα από το πόσο μικρό ή μεγάλο είναι. Ας προσέξουμε όμως το εξής: Υπάρχει μεγάλη διαφορά μεταξύ ενθάρρυνσης και επαίνου. Αν πω στο παιδί: «σήμερα τα γράμματά σου είναι πολύ καλύτερα από χθες», αυτός ο ενθαρρυντικός λόγος το βοηθάει. Αν του πω: αν ήθελες να χρησιμοποιήσεις την εξυπνάδα σου θα γινόσουν άριστος μαθητής, αυτός ο έπαινος δεν το βοηθάει, γιατί η εξυπνάδα είναι χάρισμα˙ δεν κοπίασε το παιδί για να την αποκτήσει.
Καλό είναι να μάθουμε το παιδί μας να βάζει ρεαλιστικούς στόχους κι εμείς με τη σειρά μας να μην του αναθέτουμε εργασίες που είναι πάνω από τις δυνατότητές του. Να του δίνουμε ευκαιρίες για δραστηριότητες, πρωτοβουλίες, υπευθυνότητα και αυτονομία έτσι ώστε να μπορεί να επιλέξει ανάλογα με τις κλίσεις και τα ενδιαφέροντά του και να αισθάνεται ότι είναι ικανό και επιδέξιο. Οι υπερβολικές απαιτήσεις οδηγούν στην αποτυχία και την αποθάρρυνση. Αλλά ακόμη κι αν το παιδί μας αποτύχει, μέσα στη ζωή είναι κι αυτό άλλωστε, να αποφεύγουμε να του θυμίζουμε τις αποτυχίες του και να μην τονίζουμε τις αδυναμίες του. Αντίθετα να συγκεντρώνουμε την προσοχή μας στα θετικά του σημεία. Επιπλέον να του περνάμε το μήνυμα πως δεν εύκολο να τα μάθουμε όλα από την πρώτη φορά κι ότι μια ενδεχόμενη αποτυχία δε θέτει σε αμφισβήτηση την εξυπνάδα του ούτε την αγάπη μας γι’ αυτό.
Είναι σημαντικό να του δώσουμε να καταλάβει ότι το να έρθει πρώτο δεν έχει τόση σημασία όση το να κάνει ό,τι καλύτερο μπορεί. Πολλά παιδιά υποφέρουν αν χάσουν σε ένα παιχνίδι ή αν κάποιος πάρει μεγαλύτερο βαθμό από αυτά. Αυτό βέβαια οφείλεται και σε μας, που εσφαλμένα νομίζουμε πως αν συγκρίνουμε το παιδί μας με τους άριστους, αυτή η σύγκριση θα το βοηθήσει να αντιληφθεί τη δική του ικανότητα και θα προσπαθήσει να τους μιμηθεί και γιατί όχι, να τους ξεπεράσει. Δυστυχώς, συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο˙ η σύγκριση με τους άλλους πικραίνει και εξοργίζει το παιδί μας. Αντί να σκεφτεί πως μπορεί κι αυτό να προσπαθήσει, αισθάνεται πως το υποβιβάζουμε και το υποτιμούμε, και μειώνει ακόμη περισσότερο τις προσπάθειές του. Αν μπορούσαμε να μάθουμε τι σκέφτονται τέτοια παιδιά θα ακούγαμε κάτι τέτοιο: «Έτσι κι αλλιώς ό,τι και να κάνω δεν τους αρέσει. Όλο οι άριστοι και οι πρώτοι είναι στο μυαλό τους. Τα παιδιά των άλλων είναι καλύτερα από μένα...».
Αν λοιπόν θέλουμε να βοηθήσουμε το παιδί μας, θα το συγκρίνουμε μονάχα με τον εαυτό του. Με κανέναν άλλο. Ούτε με τα αδέρφια του, ούτε με τους συμμαθητές του, ούτε με ξένους ούτε φυσικά με εμάς. Θα χρησιμοποιήσουμε ως βάση το παρελθόν του παιδιού, χθεσινό ή απώτερο, και θα το συγκρίνουμε με το σήμερα: Σήμερα, κάνεις πιο ωραία γράμματα από χθες. Την προηγούμενη βδομάδα το δωμάτιό σου δεν ήταν μαζεμένο. Αυτή τη βδομάδα παρατηρώ πως το διατηρείς πιο καθαρό. Έτσι το παιδί έχει ως μέτρο σύγκρισης τον εαυτό του, βλέπει την βελτίωσή του και προσπαθεί για το καλύτερο δυνατό, χωρίς να οργίζεται, να ζηλεύει, να νιώθει περιφρονημένο και κατώτερο.
Τέλος, ας μην ξεχνάμε να δεχόμαστε τα παιδιά μας όπως είναι και να πιστεύουμε σε αυτά για να πιστέψουν κι εκείνα στον εαυτό τους. Είμαστε άλλωστε τα πρότυπά τους. Και οφείλουμε να αποτελέσουμε θετικό πρότυπο σκεπτόμενοι θετικά και χρησιμοποιώντας τις εμπειρίες μας για τη συνεχή μας βελτίωση ως γονείς, ως πολίτες, ως άνθρωποι.
Ελένη Καρκάνη, δασκάλα
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Γράψτε το σχόλιο σας με ελληνικούς χαρακτήρες και θα δημοσιευτεί αφού εγκριθεί από τους διαχειριστές του ιστολογίου. Η επιφύλαξη αυτή κρίνεται απαραίτητη μιας και το παρόν ιστολόγιο διαβάζεται και από μαθητές δημοτικού.